✔Temat zajęć: Orientacja w terenie
✔Liczba godzin lekcyjnych: 2 x 45 minut
✔Adresaci: uczniowie gimnazjum oraz liceum
✔Przedmiot: przyroda, biologia
✔Celem zajęć jest zapoznanie kształcenie umiejętności orientowania się w terenie oraz utrwalenie wiadomości związanych z tym działem.
✔CELE SZCZEGÓŁOWE:

W zakresie wiadomości uczeń:

• definiuje pojęcia: azymut, parokrok,
• wylicza sposoby określania kierunków świata,
• podaje cechy przedmiotów terenowych, które są pomocne w oznaczaniu stron świata,
• wyjaśnia, co to jest busola oraz z jakich elementów się składa,
• opisuje sposób określania azymutu,
• rozpoznaje znaki topograficzne,
• wyjaśnia, co to jest plan,
• wymienia różnice pomiędzy planem a mapą.

• wyznacza w terenie za pomocą busoli kierunki świata,
• oznacza azymut w terenie,
• wykorzystuje parokrok do obliczenia odległości pomiędzy obiektami w terenie,
• odnajduje obiekty w terenie maszerując na azymut,
• przelicza skalę.

• doskonalenie zdolności posługiwania się busolą, mapą,
• przejawia odpowiedzialność za pracę w grupie,
• bezpiecznie zachowuje się na zajęciach,
• aktywnie uczestniczy w proponowanych zadaniach.

• karta pracy (załącznik 1),
• koperty z zadaniami (załącznik 2),
• busola (dla każdego z uczniów),
• miara,
• mapa parku.

• operacyjna.

• zbiorowa, w grupach.

• metody oparte na słowie: pogadanka,
• metody oparte na działaniu praktycznym: ćwiczenia w terenie, karta pracy,
• metody oparte na samodzielnym dochodzeniu do wiedzy: praca z mapą.

PRZEBIEG LEKCJI:

I FAZA PRZYGOTOWAWCZA:

• Przywitanie uczniów.
• Czynności organizacyjno – porządkowe oraz przypomnienie uczniom zasad właściwego zachowywania się na zajęciach terenowych.
• Wyjście do parku/lasu.
• Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy (załącznik 1) i podkładki oraz prosi o wykonanie zadania 1 na karcie pracy. Rozwiązanie łamigłówki jest tematem zajęć.

II FAZA REALIZUJĄCA:

• Prowadzący prowadzi pogadankę na temat sposobów określania kierunków świata. Uczniowie zastanawiają się, jakie cechy przedmiotów w terenie mogą być użyteczne przy oznaczaniu stron świata.
• Nauczyciel wręcza każdemu z podopiecznych busole, pyta dzieci, co to za przyrząd, do czego służy oraz z jakich elementów jest zbudowany. Uczniowie uzupełniają zadanie 2 na karcie pracy.
• Prowadzący pyta uczniów, co to jest azymut i czy wiedzą, w jaki sposób się go określa. Następnie przedstawia podopiecznym zasady określania i pomiaru azymutu magnetycznego: aby określić azymut magnetyczny w kierunku na dany przedmiot należy stanąć twarzą w kierunku obserwowanego przedmiotu i ustawić busolę tak, by linia celowania pokryła się z kierunkiem obserwacji. Następnie należy obracać ruchomy pierścień busoli w taki sposób, by północny koniec igły magnetycznej pokrył się z kierunkiem północy lub 0º na podziałce. Przy muszce odczytać wartość na podziałce, która stanowi azymut magnetyczny określanego kierunku. Uczniowie uzupełniają pierwszą kolumnę w zadaniu 3 na karcie pracy.
• Następnie nauczyciel wyjaśnia podopiecznym, co to jest parokrok (to para kroków człowieka, czyli dwa kroki. Średnia długość parokroku przeciętnego człowieka wynosi około 1,2 m. Aby wyliczyć odległość w terenie, wystarczy pomnożyć liczbę wykonanych parokroków przez wyznaczoną długość kroku danego człowieka). Prowadzący dzieli uczniów na 4 grupy, prosi, by każda grupa wybrała jedną osobę i zmierzyła za pomocą miary długość jej parokroku. Następnie każda z g...