Wstęp. Geografia z Tikiem

W XXI wieku technologia informacyjno-komunikacyjna (TiK) ma ogromny wpływ na edukację. Nasi uczniowie urodzeni w „erze cyfrowej” posiadają umiejętność posługiwania się urządzeniami elektronicznymi i jest ona dla nich bardzo istotna.

Nauczyciel, chcąc przeprowadzić atrakcyjną lekcję, jest zobligowany do używania TiK-u zarówno podczas przygotowania się do zajęć, jak i podczas lekcji. Tworząc scenariusz lekcji i przygotowując się do jego realizacji, musimy sobie zdawać sprawę z kilku bardzo istotnych elementów.

Pierwszym z nich jest „przeźroczystość technologii” – samo użycie TiK-u na lekcji nie może przysłonić najważniejszego celu, jakim jest realizacja zagadnień zgodnie z podstawą programową przedmiotu, którego uczymy. Technologia powinna nam to umożliwiać i usprawniać cały proces nauki.

Drugim elementem, o którym należy pamiętać, jest odpowiedni dobór stron internetowych i aplikacji, których chcemy użyć podczas zajęć, w zależności od założonych przez nas celów lekcji. Technologia powinna nas wspierać, a nie przeszkadzać podczas lekcji. Znajomość danego narzędzia jest niezbędna do prawidłowego przeprowadzenia zajęć.

Trzecim elementem jest wpływ technologii na naszych uczniów. Nie da się nie zauważyć, iż uczniowie mogąc korzystać z cyfrowego świata, uczą się szybciej, zaczynają wykazywać zainteresowanie tym, czego mają się uczyć. Po prostu angażują się w lekcję, wykorzystując technologię jako narzędzie do nauki, a nie tylko jako zabawkę czy też „zjadacz czasu”. Zauważają oni jej wpływ na proces uczenia się, dzięki czemu zaczynają korzystać z urządzeń racjonalnie i z rozsądkiem, widząc, że technologia może ich wspierać w procesie nauki.

Bardzo istotną rzeczą jest także odpowiedni dobór metod nauczania w zależności od przyjętych celów lekcji. Dzięki zastosowaniu technologii mamy możliwość przekazania im nie tylko wiedzy, lecz także wpierania ich w rozwoju kompetencji kluczowych, które w przyszłości będą mogli wykorzystać w dorosłym życiu. Stosując metody aktywne – takie jak metoda projektu, webquest, metoda odwróconej klasy – wciągamy i angażujemy uczniów w proces nauki. Dzięki rozwiązaniom „chmurowym”, które funkcjonują już w wielu szkołach, uczeń otrzymuje narzędzia do pracy grupowej oraz do komunikacji z innymi. Dzięki takiemu podejściu może gromadzić materiały, przetwarzać informacje, rozwijać swoje kompetencje cyfrowe oraz, współpracując z innymi, rozwijać kompetencje osobiste i społeczne, które są bardzo ważne w obecnym świecie.

Przedstawiony poniżej scenariusz lekcji geografii w klasie ósmej szkoły podstawowej jest ostatnim z serii scenariuszy wykorzystujących do pracy technologię informacyjno-komunikacyjną. Jest to lekcja podsumowująca wiadomości w sposób całościowy i odnoszący się do wcześniej przeprowadzonych zajęć.

Nauczyciel przed przystąpieniem do przeprowadzenia lekcji w zaproponowany sposób, powinien rozważyć, jaką metodę pracy przyjąć z uczniami, aby ich poziom wiedzy i umiejętności pozwolił mu zrealizować cele zajęć. Sama lekcja dzięki wykorzystaniu TiK-u jest atrakcyjna dla ucznia i poprzez zastosowane narzędzia rozwija zarówno kompetencje kluczowe, jak i wspiera ucznia w zdobywaniu wiedzy.

Osobiście polecam przygotowanie lekcji wprowadzających metodą projektu, także z wykorzystaniem narzędzi TiK wspierających pracę grupową. Uczniowie mogą wspólnie zbierać informacje i je opracowywać, mogą przygotowywać na ich podstawie prezentacje, filmy, podcasty i dzielić się tymi materiałami z kolegami. Dzięki zastosowaniu innowacyjnego podejścia materiały wytworzone w trakcie projektu mogą być oceniane na każdym etapie pracy z uczniami, a docelowo wykorzystane jako źródło wiedzy, które może im służyć nie tylko na lekcji geografii. Znajomość zastosowanych narzędzi mogą wykorzystać na każdym przedmiocie i w każdej sytuacji problemowej, którą im przedstawimy.

Wykorzystane w scenariuszu narzędzia są w pełni funkcjonalne i darmowe zarówno dla uczniów, jak i dla nauczyciela. Oczywiście każde z nich oferuje możliwość rozszerzenia funkcjonalności poprzez wykupienie wersji premium, ale nie jest to konieczne do przeprowadzenia zaproponowanej tu lekcji.

Aplikacje wykorzystane w pracy z uczniami to:

1. Kahoot – system wspierający przeprowadzanie quizów, testów. Oferuje on atrakcyjną formę sprawdzenia wiedzy ucznia przy jednoczesnej szybkiej informacji zwrotnej dla ucznia i dla nauczyciela. Rozwija kompetencje cyfrowe, wspiera w szybkim zdobywaniu wiedzy. Przydatny jest przy gamifikacji elementów lekcji.
2. Padlet – cyfrowa tablica, która pozwala na pracę z informacją. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom nauczyciel wspólnie z uczniami może tworzyć tematycznie powiązane ze sobą kolekcje informacji. W ten sposób uczeń rozwija umiejętność wyszukiwania, przetwarzania i weryfikowania informacji z różnych źródeł. Ma dostęp online do zasobów zgromadzonych przez innych uczniów i uczestniczy w tworzeniu własnych zasobów cyfrowych.
3. Quizlet – jest to bardzo rozbudowany sy...